Водные богатства любой страны не менее важны, чем запасы нефти или газа, или прочих полезных ископаемых. В долгосрочной перспективе именно запасы пресной воды могут оказаться крайне важным стратегическим обстоятельством...
Кроме того, наличие и чистота водных источников - это прямой фактор, кардинально влияющий на здоровье экологии. Вода - это основа нашей жизни. Она вышла из океана... Как в организме человека, так и в природе вообще, вода служит источником круговорота веществ в природе, это основной инструмент, которым природа "лечит раны", которые наносит ей деятельность человека... Вода очищает все, что мы успели загрязнить своей цивилизацией...
Конечно, одновременно это и экономический фактор, который позволяет процветать местной экономике, вносит ощутимый вклад в общемировую позитивную экономическую жизнь.
Можно, для примера, познакомиться: крупные озёра Америки и наша казахстанская озерная система... сравнить и сделать выводы.
В Америке много прекрасных озер и чаще всего их состояние вызывает зависть у многих прочих... Как образец - это Великие озера... Гурон, Мичиган, Эри... Онтарио... Многие эти имена мы помним из глубокого детства, когда зачитывались романами Майн Рида и особенно Фенимора Купера! Все это овеяно дымкой романтики, образы буйной девственной красоты!
В США много озер и они являются центрами притяжения - отдых на озере есть один из самых популярных видов времяпровождения. И, кроме того - это весьма прибыльные достопримечательности для туристов со всего мира. Здесь все организовано на самом высоком уровне и исправно функционирует многие десятилетия.
Если сравнивать озерные системы США и республики Казахстан, можно прийти к выводу, что у нас все запущено... В этом аспекте мы существенно отстаем от Америки. Но это не совсем верно. Сегодня РК находится в начале большого пути... у нас тоже есть свой огромный потенциал.
В нашей республике есть весьма замечательные озера, которые много лет являются курортными объектами - озеро Боровое или Балхаш... Алаколь... Зайсан... эти озера крайне популярны у населения республики, их знают и за границей. Потенциал их далеко не раскрыт, и есть еще большое поле для созидающей деятельности.
Кроме того! Окунитесь в захватывающий мир казахских сказок на нашем сайте Ертегілер! У нас есть уникальная коллекция казахских сказок и других народных сказок. Сказки – это не только интересное чтение, но и возможность войти в атмосферу древних традиций, понять ценности и мудрость народа.
Казахстан граничит с огромным замкнутым водоемом - Каспийским морем. Строго по-научному - это тоже озеро, но в силу размеров его принято называть морем. Каспий дает Казахстану морской выход к другим странам, что, несомненно, играет важнейшую роль в экономической жизни республики.
Конечно, озера и в Соединенных Штатах Америки имеют свои проблемы... Но трагедия Аральского моря - редкое и крайне трагическое по масштабам явление мирового уровня.
Некогда четвертое по размерам озеро в мире, так же из-за размеров именовавшееся морем, нынче представляет собой огромную пустыню... Снижение уровня этого озера вызвано рядом причин, но механизм этого явления до конца неизвестен. Кто-то винит во всем деятельность человека, кто-то изменение экологической обстановки... Так или иначе, в истории Аральского моря такие периоды бывали, свидетельством чего стали обнажившиеся старинные поселения, строения, любопытные археологические объекты. Все это дает надежду, что когда-нибудь нынешнее глобальное потепление прекратит свое губительное воздействие на планету, и климат станет более дружелюбным для человека. И может быть, Аральское море вновь наполнится живительной влагой...
Как бы там не было. Нашей республике есть к чему стремиться. Изучая озера Америки, не забываем и о своих жемчужинах.
***
Кез келген елдің су ресурстары мұнай немесе газ немесе басқа пайдалы қазбалардың қорларынан кем емес. Ұзақ мерзімді перспективада тұщы су қоры өте маңызды стратегиялық жағдайға айналуы мүмкін...
Сонымен қатар, су көздерінің қолжетімділігі мен тазалығы қоршаған ортаның денсаулығына күрт әсер ететін тікелей фактор болып табылады. Су – біздің өміріміздің негізі. Ол мұхиттан шықты... Адам ағзасында да, жалпы табиғатта да су табиғаттағы заттар айналымының қайнар көзі қызметін атқарады, ол табиғаттың адам әрекеті салған «жараларды емдейтін» негізгі құралы. Онда... Өркениетімізбен ластағанның бәрін су тазартады...
Әрине, бұл сонымен бірге жергілікті экономиканың өркендеуіне мүмкіндік беретін және әлемдік оң экономикалық өмірге елеулі үлес қосатын экономикалық фактор.
Сіз, мысалы, танысуға болады: Американың үлкен көлдері мен біздің Қазақстанның көлдер жүйесі... салыстырыңыз және қорытынды жасаңыз.
Америкада көптеген әдемі көлдер бар және көбінесе олардың жағдайы басқалардың қызғанышын тудырады... Үлгі ретінде бұл Ұлы көлдер... Гурон, Мичиган, Эри... Онтарио... Олардың көбісі есімізде. Майн Ридтің және әсіресе Фенимор Купердің романдарын оқыған кездегі терең балалық шақтағы есімдер! Мұның бәрі романтиканың тұманында, қызық сұлулық бейнелерімен қапталған!
АҚШ-та көптеген көлдер бар және олар тартымды орталық болып табылады - көлде демалу - ең танымал ойын-сауықтардың бірі. Сонымен қатар, бұл әлемнің түкпір-түкпірінен келген туристер үшін өте тиімді аттракциондар. Мұнда барлығы жоғары деңгейде ұйымдастырылған және көптеген ондаған жылдар бойы дұрыс жұмыс істеп келеді.
АҚШ пен Қазақстан Республикасының көл жүйелерін салыстыратын болсақ, бұл жерде бәрі назардан тыс қалған деген қорытындыға келуге болады... Бұл жағынан біз Америкадан айтарлықтай артта қалдық. Бірақ бұл мүлдем дұрыс емес. Бүгінде Қазақстан Республикасы ұзақ жолдың басында тұр... біздің де өзіміздің орасан зор әлеуетіміз бар.
Біздің республикамызда ұзақ жылдар бойы курорт болған өте тамаша көлдер бар – Бурабай немесе Балқаш... Алакөл... Зайсан... бұл көлдер республика тұрғындары арасында өте танымал, олар шетелге танымал. Олардың әлеуеті әлі ашыла қойған жоқ, шығармашылық қызметке әлі де кең өріс бар.
Қазақстан үлкен тұйық су айдыны – Каспий теңізімен шектеседі. Қатаң айтқанда, бұл да көл, бірақ оның көлеміне байланысты оны әдетте теңіз деп атайды. Каспий теңізі Қазақстанның басқа елдерге теңізге шығуына мүмкіндік береді, бұл республиканың экономикалық өмірінде маңызды рөл атқаратыны сөзсіз.
Әрине, Америка Құрама Штаттарындағы көлдердің өз проблемалары бар... Бірақ Арал теңізінің трагедиясы әлемдік ауқымда сирек кездесетін және өте қайғылы құбылыс.
Бір кездері көлемі бойынша дүние жүзіндегі төртінші көл, көлеміне байланысты теңіз деп те аталып кеткен, қазір ол үлкен шөлге айналды... Бұл көл деңгейінің төмендеуі бірқатар себептерге байланысты, бірақ бұл құбылыстың механизмі толық белгілі емес. Біреулер барлығына адам әрекетін айыптайды, енді біреулер экологиялық жағдайдың өзгеруін айыптайды... Әйтеуір, Арал теңізінің тарихында мұндай кезеңдер болды, оған әшкереленген көне қоныстар, ғимараттар, қызықты археологиялық ескерткіштер дәлел. Осының бәрі бір күні қазіргі жаһандық жылыну планетаға өзінің жойқын әсерін тоқтатады және климат адамдар үшін қолайлырақ болады деген үміт береді. Бәлкім, Арал тағы да өмір беретін ылғалға толар...
Не болса да болды. Біздің республиканың ұмтылатын нәрсесі бар. Американың көлдерін зерттей отырып, біз інжу-маржандарымызды ұмытпаймыз.
***